مقدمه
به‌منظور بهبود تجربه رانندگی و همین‌طور افزایش ایمنی خودرو و سرنشینان آن، لیستی از استانداردها در اختیار شرکت‌های خودروسازی قرار گرفته تا محصولات خود را با رعایت موارد ذکرشده در این لیست، تولید و روانه بازار کنند. استانداردهای اجباری خودروهای داخلی در سال گذشته به ۸۵ مورد رسیده که در ادامه به بررسی دقیق آن‌ها می‌پردازیم.
استانداردهای اجباری خودروهای داخلی
با اولین تصادف در ایران در سال ۱۳۰۵، دولت به‌تدریج به فکر گردآوری استانداردهایی افتاد که با رعایت آن‌ها، از خودرو و سرنشینان آن محافظت کند. بااین‌حال نخستین مجموعه از استانداردهای خودرویی اجباری پس از انقلاب و در سال ۱۳۸۹ به خودروسازان ابلاغ شد. به دنبال این ابلاغیه، خودروسازان می‌بایست ۵۵ استاندارد ایمنی را در تولید محصولات خود لحاظ کنند، در غیر این صورت خودرو آن‌ها جواز تولید نمی‌گرفت.
در سال ۱۳۹۷، ۳۰ استاندارد جدید به استانداردهای ۵۵گانه اضافه شد و تمام خودروها از آن زمان به بعد، باید با رعایت استانداردهای ۸۵گانه ساخته می‌شدند. البته با آغاز موج دوم تحریم‌های بین‌المللی علیه تهران، ۹ مورد از استانداردهای ۸۵گانه از لیست خط‌خورده و تولید خودروها منوط به رعایت ۷۶ استاندارد بود.
در سال ۱۴۰۱، سازمان ملی استاندارد مجدداً ۹ استاندارد حذف‌شده را به لیست استانداردهای اجباری خودروسازان اضافه کرد. این ۹ استاندارد معروف عبارت‌اند از نشان‌دهنده تعویض دنده GSI، سیستم ترمز اضطراری پیشرفته، نشانگر فشار باد تایر TPMS، الزامات نصب چراغ، کنترل پایداری در ترمزگیری، دی لایت یا همان چراغ رانندگی در روز، سیستم هشدار خروج از خط، استاندارد استحکام کابین خودرو و استاندارد حفاظت از عابران پیاده.
از آن زمان تاکنون، خودروسازان ملزم به رعایت استانداردهای ۸۵گانه در محصولات خود هستند، در غیر این صورت جواز تمدید تولید برای آن‌ها صادر نمی‌شود. زمانی که یک خودرو جواز تولید نداشته باشد و از دید سازمان استاندارد به‌عنوان یک خودروی ناامن و فاقد اعتبار شناخته شود، پلیس نیز حق شماره‌گذاری آن را نخواهد داشت.
استانداردهای ۸۵گانه خودرویی ایران
پس از بازگشت ۹ استاندارد لغو شده در سال ۱۴۰۱، لیست استانداردهای لازم‌الاجرا برای خودروسازان داخلی کشور به ۸۵ مورد رسید. استانداردهای ۸۵گانه خودرویی کشور شامل موارد زیر می‌شوند که به جهت خوانایی بیشتر، در هر پاراگراف حدود ۳۰ مورد از آن‌ها ذکر شده است.
تراز صدای مجاز، حفاظ عرضی زیر شاسی عقب خودرو (RUPD)، موقعیت نصب پلاک عقب خودرو، تجهیزات فرمان، چفت‌وبست‌ها و اجزای نگهدارنده در (قفل و لولا)، علائم و وسایل هشداردهنده شنیداری، سازگاری الکترومغناطیسی، اتصالات داخلی، استحکام صندلی‌ها و تکیه‌گاه‌های آن (برای خودروهای مسافربری بزرگ)، برجستگی‌های بیرونی (برای خودروهای سواری)، وسایل سرعت‌سنج (اسپیدومتر)، پلاک شناسایی، وسایل شب‌نما (بازتابنده)، پوزیشن لایت جلو و عقب، ترمز و منتهی‌الیه، چراغ نشانگر جانبی، چراغ‌راهنما، روشنایی چراغ پلاک عقب، چراغ جلوی آب‌بندی‌شده هالوژنی (HSB)، لامپ‌های رشته‌ای مورداستفاده در چراغ‌های مجاز برای وسایل نقلیه موتوری، چراغ‌های جلو وسایل نقلیه مجهز به منابع نوری تخلیه گازی، چراغ‌های منتشرکننده نورپایین و بالای نامتقارن مجهز به لامپ‌های رشته‌ای یا LED، چراغ مه‌شکن جلو، چراغ مه‌شکن عقب، قلاب بکسل، چراغ دنده‌عقب و چراغ مانور، میدان دید جلو، سیستم برف‌پاک‌کن و شیشه‌شوی شیشه جلو.
سیستم برفک‌زدا و مه‌زدایی شیشه جلو، حفاظ‌های چرخ، پشت‌سری، حفاظ‌های جانبی، سیستم‌های ممانعت از پاشش، جرم و ابعاد، محدودکننده سرعت، برجستگی‌های بیرونی روبه‌جلو از صفحه عقب کابین (خودروهای تجاری)، قطعات کوپلینگ مکانیکی از خودروهای مرکب، وسایل کوپلینگ بسته (CCD)، حفاظت از سرنشینان در هنگام برخورد روبه‌رو، حفاظت از سرنشینان در هنگام برخورد جانبی، حفاظ عرضی زیر شاسی جلو، سیستم هیدروژنی، خودرو الکتریکی، توان موتور، معیار مصرف سوخت (بنزینی، دیزلی، دوگانه‌سوز)، معیار مصرف سوخت موتورهای دیزل، هدایت‌پذیری (هندلینگ)، تجهیزات ثبت جاده‌ای (تاخوگراف)، نصب کپسول آتش‌نشانی، الزامات نصب مجموعه قطعات گازسوز خودرو، جلوگیری از خطرات آتش‌سوزی، حفاظت از خودرو در برابر سرقت، حفاظت از راننده در برابر مکانیزم فرمان در تصادفات، شناسایی کنترل‌های دستی، خبردهنده‌ها و نشانگرها، شیشه‌های ایمنی و نصب آن‌ها، مقاومت متریال داخلی در برابر آتش‌سوزی، ساختار عمومی اتوبوس‌ها (برای خودروهای گروه M2 و M3)، استحکام سازه اصلی وسایل نقلیه مسافربری بزرگ.
خودروهای حمل کالاهای خطرناک، کمربندهای ایمنی و سیستم‌های نگهدارنده (ایزوفیکس)، دزدگیر، دسترسی به‌وسیله نقلیه و مانورپذیری، سیستم ترمزگیری وسایل نقلیه موتوری و تریلرها، ترمزگیری خودروهای سواری، تکیه‌گاه‌های کمربندی ایمنی، نصب وسایل روشنایی و علامت دهنده‌های نوری، چراغ‌های رانندگی در روز برای وسایل نقلیه موتوری، چراغ‌های جلو انطباقی (AFS) برای وسایل نقلیه موتوری، چراغ توقف برای وسایل نقلیه موتوری، سیستم‌های گرمایشی، نصب تایرها، تایرهای پنوماتیک وسایل نقلیه و تریلرهای آن‌ها (کلاس C1)، تایرهای پنوماتیک وسایل نقلیه و تریلرهای آن‌ها (کلاس‌های C2 و C3)، مقاومت در برابر چرخش تایرها، آلایندگی صوتی و چسبندگی در سطوح خیس (کلاس‌های C2 و C3)، تایر زاپاس برای استفاده موقت، سیستم حرکت روی سطوح صاف، سیستم کنترل فشار باد لاستیک‌ها، حافظت از عابران پیاده، سیستم‌های تهویه مطبوع، ایمنی عمومی، نشانگر تعویض دنده، سیستم ترمز اضطراری پیشرفته، سیستم هشدار انحراف از مسیر (خروج از خط)، سیستم هشدار خودرو (VAS) و در نهایت استحکام کابین.
آپشن‌های اجباری خودروهای داخلی
افزودن استانداردهای جدید به خودروها، باعث افزایش قیمت آن‌ها شده است. برخی از این استانداردها مثل چراغ‌های روز، تنها در نواحی خاصی از کشور عزیزمان کاربرد دارد. به همین خاطر اوایل تیرماه بود که طبق دستور سازمان ملی استاندارد، اگرچه شرکت‌های خودروسازی ملزم به رعایت تمام استانداردها در محصولات خود شدند، اما سفارش آن‌ها توسط مشتری اختیاری شد. استانداردهای الزامی برای خودروسازان که برای مشتری آپشنال هستند، شامل دی لایت و پوزیشن لایت، سیستم کنترل پایداری ESP، نشانگر فشار باد لاستیک‌ها TPMS، نشانگر تعویض دنده GSI، سیستم ترمز اضطراری پیشرفته یا ترمز کمکی، سیستم هشدار خروج از خط، چراغ اتوماتیک یا همان اتولایت، استحکام کابین و حافظت از عابر پیاده می‌شود.
اهمیت آپشن‌های اجباری خودروهای داخلی چیست؟
آپشن‌هایی که به‌تازگی به لیست استانداردهای ۸۵گانه اضافه شده‌اند، ولی انتخاب آن‌ها برای مالک اختیاری است، بدون شک موجب افزایش قیمت نهایی خودرو می‌شوند. بااین‌حال، تأثیر بسزایی در ایمنی خودرو و سرنشینان آن دارند. به‌علاوه، وجود این امکانات، ارزش خودرو هنگام فروش را نیز حفظ می‌کند. به همین خاطر توصیه می‌شود هنگام خرید، حتی‌الامکان آپشن‌های اجباری را برای وسیله نقلیه خود سفارش دهید.
جمع‌بندی
بنا به دستور سازمان ملی استاندارد، خودروسازان ملزم به رعایت ۸۵ استاندارد ضروری در تولید محصولات خود هستند، در غیر این صورت جواز عرضه و شماره‌گذاری برای آن‌ها صادر نمی‌شود. استانداردهای اجباری خودروهای داخلی موجب افزایش ایمنی خودرو و سرنشینان آن شده و ارزش خودرو را حین خریدوفروش حفظ می‌کنند. نشان‌دهنده تعویض دنده، سیستم ترمز اضطراری پیشرفته، نشانگر فشار باد تایر، الزامات نصب چراغ، کنترل پایداری، دی لایت یا همان چراغ رانندگی در روز، سیستم هشدار خروج از خط، استاندارد استحکام کابین خودرو و استاندارد حفاظت از عابران پیاده، استانداردهایی هستند که رعایت آن‌ها در خودروهای جدید به یک الزام تبدیل شده، هرچند سفارش آن‌ها اختیاری است.
